تحرکات تُرک‌ها در کاشغر

... در مه ۱۹۱۵ گروه دیگری از ترک‌ها پدیدار و در مرز به‌دست قزاقان روس اسیر شدند . چینی‌ها با دیپلوماسی اظهار داشتند که آنها درحین بازداشت خارج از خاک چین بوده‌اند و روس‌ها اجازه دارند هر معامله‌ای که می‌خواهند با آنها بکنند . دو ماه بعد دوباره ترک‌ها در این‌زمینه تلاش کردند ، این‌بار بهانه‌شان تأسیس یک مدرسه‌ی دینی بود .° ولی بازرگانان کاشغر با ایده‌ی آموزش نظارت‌نشده مخالفت ورزیدند و روحانیان را وادار کردند این‌کار را تقبیح کنند و چینی‌ها را مجبور کردند که درِ مدرسه را ببندند . در بازارهای کاشغر شایعات زیادی درباره‌ی توطئه‌ی ترک‌ها وجود داشت .
زندگی در کاشغر وقتی خبری از 'بازی بزرگ' نبود ، پیرامون کشت انگور و هندوانه می‌گذشت . در تابستان آن‌سال سایکس و اِلا برای فرار از گرمای کشنده ترتیب سفری به پامیر را دادند . سپس به گردش در دره‌ی ساری‌گل پرداختند که سکنه‌ی آن اسماعیلیانِ پیرو آقا‌خان می‌باشند و به زبان سغدیان تکلم می‌کنند که شکلی بسیار قدیمی از فارسی است . نظر به اینکه آقاخان در هند زندگی می‌کرد و تبعه‌ی انگلیس بود ، اسماعیلیان ساری‌گل نیز خود را وابسته به بریتانیا می‌دانستند .
ایران در بازی بزرگ ( آنتونی وین )

°اخیراً ترک‌ها تعداد زیادی مدرسه‌ی دینی در سراسر آسیای مرکزی تأسیس کرده‌اند که شکل روزآمدی از 'بازی بزرگ' است .