پرسشی از سنخ دیگر

اگر هیچکس دنبال لذت نمی بود و اگر تنها راحتی و سکون خاطر ارزشمند بود ، هدیه ی من ناچیز می نمود ؛ این هدیه وجد است و آذرخشی که در قلب آن می درخشد - ژرژ باتای (مجرم)
...
کانت نوشته است :
" در فلسفه ی جدید و معاصر ، پرسشی از سنخ دیگر و استسفاری انتقادی به شیوه ی دیگر مطرح است . مسأله ای که دقیقا با پرسش از روشنگری ، و یا در این متن درباره ی انقلاب آغاز شد ؛ سنت انتقادی نوین این پرسش را مطرح می کند : زمان حاضر ما چیست ؟ و میدان حاضر تجربه ی ممکن ما کدام است ؟ این مسأله ارتباطی با تحلیل حقیقت ندارد ، بلکه بیشتر پرسشی است در خصوص آنچه می توان به عنوان هستی شناسی زمان حال بدان اشاره کرد ، یعنی هستی شناسی خود ما ، و به نظر من چنین می رسد که در این لحظه ، انتخاب فلسفی موجود در فراروی ما همین است : می توان فلسفه ی انتقادی را برگزید که بطور کلی فلسفه ی تحلیلی حقیقت به نظر خواهد آمد و یا می توان شیوه انتقادی تفکر را انتخاب کرد که به شکل هستی شناسی خود ما و هستی شناسی زمان حال است . چنین فلسفه ای است که از هگل تا مکتب فرانکفورت ، از طریق نیچه و ماکس وبر ادامه یافت ، و شیوه ی تدبری را پایه نهاده که من نیز کوشیده ام در چارچوب آن کار کنم ."
همچنین از متنی نقل قول می کنم که فوکو در آن -متأسفانه آخرین بار- شیوه ی کار خود را با متن دیگری مقایسه می کند که مشابه متن خود اوست و معنای آنرا غنا می بخشد :
" ولی اگر امروز وظیفه ی فلسفه ، یعنی فعالیت فلسفی ، نقد خود تفکر نباشد پس چیست ؟ آیا وظیفه ی فلسفه این نیست که به جای مشروعیت بخشیدن به آنچه از پیش می دانسته ایم دریابد که چگونه و تا چه اندازه می توان به گونه ای متفاوت اندیشید ؟ خنده دار است که گفتار بکوشد از بیرون برای دیگران قانون وضع کند و به آنها بگوید که حقیقت شان واقعا در چه نهفته است و چگونه باید آنرا بیابند ، و یا اینکه سعی کند نادرستی های شیوه های آنها را اثبات کند . با وجود این ، گفتار فلسفی حق دارد که درباره ی چیزی تحقیق کند که به زعم خودش ، می توان با استفاده از دانشی بیگانه تغییرش داد ."
...
در کاری که انجام می دهیم ، تفکر به جز دانش و نظریه ی محض چه نقشی می تواند ایفا کند ؟ بوله پاسخ این پرسش را یافته است : " تفکر به ما قدرت می دهد تا قواعد را با همان چیزی که آنها را وارد بازی می کند نقض کنیم ."
نیچه ، فروید ، مارکس ( میشل فوکو )